Beslenme Tipleri

Beslenme Tipleri Nelerdir?

Dünyanın hızla değişip dönüştüğü bir sistem içerisinde beslenme konusunda da sürekli yeni trendler ortaya çıkmaktadır. İnsanların beslenme konusundaki bilinç düzeyi arttıkça doğru beslenme kavramı ortaya çıkmıştır. Doğru beslenme ile kastedilen doğru gıdalar tüketerek daha sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmektir. Doğru beslenme ile birlikte gelişen ve dönüşen dünyada artık kişisel tercihlere göre çeşitli konseptler üzerinde beslenme tipleri de ortaya çıkmıştır. Bir tüketicinin kendi için ideal beslenme tarzının hangisi olduğunu seçmesinde rol oynayan bazı faktörler şunlardır:

• Sağlıklı ve uzun yaşam,
• Sürdürülebilirlik,
• Pratiklik,
• İdeolojiler ve inançlar,
• Damak zevki ve yeme alışkanlıkları.

Vejetaryen Beslenme

Vejetaryen beslenmede bitkisel kaynaklı beslenme ağırlıklıdır ve hayvansal ürünler ise ya az miktarda tüketilir ya da hiç tüketilmez. Bu beslenme; kırmızı et, balık ve kümes hayvanlarının tüketilmemesi, süt ürünleri ve yumurtanın ise isteğe göre tüketildiği beslenme tipleri olarak bilinir. Vejetaryenler, bu besinler yerine tahıl, kurubaklagil, soya, sebze, meyve ve yağlı tohumlar gibi bitkisel besinler tüketirler. Bu beslenme tipi kendi içerisinde tüketilen besin türlerine göre farklı beslenme tipleri oluşur.

Vejetaryen beslenme tipleri şunlardır:

• Lakto-Ovo-Vejetaryen Beslenme: Bu beslenme türünde lakto sütü, ovo ise yumurtayı ifade eder. Yani Lakto-Ovo-Vejetaryen beslenme tarzını benimseyen kişiler yumurta ve süt tüketirler ancak kırmızı et, balık ve kümes hayvanları tüketmezler.
• Ovo Vejetaryen Beslenme: Ovo Vejetaryen beslenen kişiler hayvansal ürün olarak sadece yumurta tüketirler.
• Lakto Vejetaryen Beslenme: Bu beslenme tipinde hayvansal ürün olarak sadece süt tüketilir, diğer hayvansal ürünler tüketilmez.
• Katı Vejetaryen (Vegan) Beslenme: Bu beslenme tipini benimseyen kişiler hayvansal hiçbir ürünü tüketmezler.
• Semi Vejetaryenlik Beslenme: Semi Vejetaryenlikte sadece balık ve kümes hayvanlarını arada sırada tüketirler.

Günümüzde vejetaryen beslenme tipleri genellikle daha sağlıklı bir yaşam için bazen de dinsel ve manevi değerlerden dolayı tercih edilir.

Vegan Beslenme

Vegan beslenme; et, süt, yumurta, bal, balık, kümes hayvanları gibi hiçbir hayvansal ürününün tüketilmediği beslenme tipleri olarak karşımıza çıkar. Bu beslenmenin temelinde tahıllar, tohumlar, yağlar önemli bir yer tutar. Hayvansal ürün tüketimi söz konusu olmadığı için vücut için gerekli proteinler bitkisel ürünlerden elde edilmeye çalışılır. Bu beslenmenin günümüzde yaygınlaşmasının sebebi olarak ise etik kaygılar sebebiyle hayvanların endüstriyel alanda kullanılmasına karşı olan kişilerin sayısının artması görülür.

Vegan beslenme tipleri şunlardır:

• Tam gıda vegan beslenme içerisinde meyve, sebze, tahıl, bakliyat, kuruyemiş ve tohum tüketimi serbesttir.
• Çiğ gıda vegan beslenme de ise sadece 48 derecenin altındaki sıcaklıklarda pişirilen besinler tüketilir. Bu beslenme tipinde meyve, sebze, yemiş, tohum ve bitkisel kaynaklı gıdalar tüketilmesi oldukça ideal.
• 80-10-10 vegan beslenme; meyvelerin ve sebzelerin ana yiyecekler olduğu, fındık, avokado gibi yağlı gıdaların ise sınırlı tüketildiği beslenme tipleri olarak bilinir. Bu beslenme tipinde çiğ tüketim ideal olur.
• Nişasta çözeltisine dayalı vegan beslenme de düşük yağ tüketimi ön plandadır. Ancak diğer beslenme tiplerinden farklı olarak yüksek karbonhidrat tüketimi vardır. Özellikle meyve yerine pirinç, mısır ve patates gibi gıdalar tüketilir.
• 4’e kadar ham vegan beslenme tipinde düşük yağ tüketimi önemlidir. Bunun yanında saat 4’e kadar çiğ yiyecekler ve pişirilmiş bitkisel gıdalar birlikte tüketilir ve 4’ten sonra hiçbir şekilde yiyecek tüketilmez.
• Gelişen vegan beslenme ise çiğ gıda ağırlıklı beslenme tipleri olarak bilinir. Genellikle ya çiğ ya da çok az pişirilmiş bitkisel kaynaklı besin tüketimi esastır.

Pesketaryen Beslenme

Pesketaryen beslenme tipleri içeriğinde balık ve deniz ürünleri tüketilir ancak et ve kümes hayvanları tüketilmemelidir. Pesketaryen beslenen kişiler yumurta, yoğurt, süt, peynir gibi gıdalar da tüketirler. Bunun yanı sıra diğer beslenme tarzlarında olduğu gibi sebze, meyve, tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, tohumlar tüketilebilir.

Paleo Beslenme

Paleo beslenme tipi, Taş Devri zamanından beri bilinen bir beslenme tarzıdır. Genel anlamda düşük karbonhidratlı beslenme tipini ifade eder. Paleo beslenmede çiğ besinler ön plana çıkar ve en %60 çiğ besin tüketimi esasına dayanır. Eğer besinler pişirilerek tüketilecek ise buharda pişirilerek tüketilmelidir. Paleo beslenme tipinde; diğer beslenme tiplerinden farklı olarak et, balık, kümes hayvanları, yumurta, deniz ürünleri ve kefir tüketiminde herhangi bir sınırlama yoktur. Paleo beslenmede; tahıllar, kuru baklagiller, işlenmiş yiyecekler, süt ve süt ürünleri, hazır gıdalar, bal vb. ürünler tüketilmez.

Vücut Tipine Göre Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Vücut tipi, bir kişinin vücudunda yağların hangi bölgelerde toplandığını ifade eder. Dolayısıyla vücut tipi kişinin doğru beslenme düzeni ile beslenmesi konusunda bir ipucudur. Vücut tipine göre beslenmek oldukça büyük bir önem taşır. Vücut tipine göre beslenme konusundaki ipuçları şöyledir;

• Elma Vücut Tipi Ve Beslenme: Elma vücut tipinde fazla kilolar genel olarak karın bölgesinde toplanır. Bu vücut tipine sahip kişilerin genellikle kolları ve bacakları incedir. Ancak sağlık açısından bu vücut tipinde riskli bir yağlanma söz konusudur. Özellikle bel çevresi kadınlarda 88 cm, erkeklerde 102 cm üzerinde ise Tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık ve insülin direnci riski artar. Bu vücut tipine göre beslenme sürecinde kilo vermek isteniyorsa kan şekeri seviyeleri kontrol altında tutulmalıdır.

Elma vücut tipine sahip kişiler yağsız et, balık, kümes hayvanları, sağlıklı yağlar, yumurta, yeşil yapraklı sebze tüketmelidir. Özellikle yeşil yapraklı sebze tüketimi arttırılmalıdır. Elma vücut tipine sahip kişilerin tüketmemesi gereken besinler arasında ise basit karbonhidratlar, glisemik indeksi yüksek yiyecekler yer alır. Özellikle muz, kavun, incir, beyaz un, pirinç, alkol, aşırı kafein, şekerli yiyecekler ve içecekler, havuç, bezelye, mısır, patates tüketimi azaltılmalıdır.

• Armut Vücut Tipi Ve Beslenme: Armut vücut tipine sahip kişilerde kalça ve basen bölgesinde yağlanma görülür ve üst beden daha incedir. Bu yağlanmanın organlarla bir ilişkisi yoktur. Bu vücut tipine sahip kişilerin kalça ve basen bölgesinden zayıflaması çok zordur. Armut vücut tipine göre beslenme sürecinde; östrojen salınımını arttıran besinlerden uzak durmak veya daha sınırlı tüketmek gerekir.
• Armut vücut tipine sahip kişilerin özellikle yüksek lifli sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesi önemlidir. Bunun yanı sıra sınırlı olarak yulaf, kinoa, karabuğday ve kahverengi pirinç tüketilebilir. Yağ oranı düşük proteinler ve süt ürünleri de ideal beslenme programında yer almalıdır. Armut vücut tipindeki kişiler yüksek yağlı süt ürünleri, işlenmiş et ürünleri, soya ve keten tohumu gibi besinler tüketmemeye özen göstermelidir.
• Ters Piramit Vücut Tipi Ve Beslenme: Bu vücut tipinde geniş omuzlar ön plana çıkar, bel ve kalça bölümü incedir. Vücudun üst kısmında özellikle göğüs, omuz ve arka kol kısımlarında yağ depolanmaları görülür.

Ters piramit vücut tipine sahip kişilerin ideal beslenme programında yulaf, buğday ve kahverengi pirinç gibi karbonhidratlar, düşük yağlı süt, taze sebzeler, yüksek lif içerikli meyveler yer almalıdır. Bu vücut tipine sahip kişiler yağlı et ve peynir, tuzlu atıştırmalık, protein bar ve kafeinli içecek tüketiminden kaçınmalıdır.

• Kum Saati Vücut Tipi Ve Beslenme: Kum saati vücut tipine sahip kişilerde yağlanma genellikle yüz, kollar, diz ve ayak bileklerinde toplanır. Bu vücut tipine sahip kişiler genellikle yuvarlak bir görünüme sahiptirler.

Kum saati vücut tipine sahip kişilerin çiğ sebze ve meyve, kepekli tahıllar, yağsız proteinler ve baharat tüketmesi gerekir. Bu vücut tipine sahip kişiler yüksek yağlı et, rafine ve işlenmiş karbonhidrat, kafeinli içecek, süt ve tatlı tüketiminden uzak durmalıdır.