Whatsapp

Kabızlık

Anasayfa » Genel Cerrahi » Kabızlık

Kabızlık Nedir?

Kabızlık, bağırsaktaki hareketlerin normalden daha az gerçekleşmesi veya bu hareketlerin zorlanması durumudur. Kabızlığın diğer adı konstipasyondur. Genellikle birçok kişi, hayatının bir noktasında muhakkak kabızlık ile karşılaşır. Bu rahatsızlık, çok ciddi bir sağlık problemi olmasa da semptomları başladığında kişi kendini rahatsız hisseder. 

Bağırsak hareketlerinin süreleri kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Bazı kişiler günde üç kere dışkılar, bazıları için ise bu süre haftada sadece birkaç gündür. Fakat üç veya üçten fazla gün tuvalete çıkılmaması çok uzun bir süredir. Süre daha fazla uzadığında uzun süren kabızlık meydana gelir. Üçüncü günden sonra dışkı sertleşmeye başlar ve tuvalete çıkmak zorlaşır. Peki, kabızlık nedir? Bu sorunun cevabı ise kısaca; haftada üç veya üçten daha az tuvalete çıkma durumu olarak verilebilir.

Kabızlık Nasıl Geçer?

Kabızlığa ne iyi gelir? Günlük olarak içilen orandan iki ile dört bardak daha fazla su içmek, kabızlığı geçirmede etkili olacaktır. Kabızlığa çözüm için özellikle sabah saatlerinde yapılan ılık su tüketimi etkili olur. Bunun dışında kabızlığa iyi gelen yiyecekler arasında kepekli tahıl tüketimi ve kuru erik tüketimi önemlidir. Ayrıca haftanın üç günü yapılan egzersiz kabızlığın geçmesi için uygulanabilecek yöntemler arasındadır. İnsan vücudu hareket ettiğinde bağırsakları da aynı şekilde daha aktif çalışmaya başlar. Bu esnada tuvalete çıkma isteğine de karşı çıkılmamalıdır.

Bunlar dışında birçok çeşit kabızlık ilacı ve müshil mevcuttur. Reçetesiz kabızlık ilaçları arasında yer alan müshil veya laksatif, kabızlığı rahatlatılabilir. Fakat her müshil, kabızlığın hafiflemesi için farklı şekilde çalışır. Kabızlık için ilaç veya müshilin etkili olup olmayacağını anlamak için ya da ne kadar süre kullanılacağını belirlemek için öncelikle doktora danışmak gerekir. 

Kabızlığa iyi gelen şeyler arasında bağırsak hareketlerini hızlandırıcı yiyecekler ve kabızlığın hafiflemesine yardımcı olan ilaçlar bulunur. Bu ilaçlar arasında en sık tercih edilenlerden biri de lif takviyeleridir. Bu hacim oluşturucu laksatifler, çoğunlukla en güvenli seçenek ve kabızlığa anında çözüm olarak bilinir. 

Peki, kabızlık için ne yapılmalı? Lif takviyesi olan laksatifleri bol su ile almak sürecin kolayca çözülmesini sağlar. Ayrıca kabızlık şurubu veya kabızlık için fitil de tercih edilebilecek seçenekler arasındadır. Uyarıcı olarak adlandırılan stimülan laksatifler, bağırsaklarda yer alan kasların ritmik bir şekilde hareket etmesine sebep olur. Yağlayıcılar dışkının bağırsakların içinden daha rahat bir şekilde hareket etmesini sağlar. Dışkı yumuşatıcıları dışkının nemlenerek yumuşamasını sağlar. Kabızlık nasıl giderilir? Sorusunun kapsamlı açıklaması bu şekildedir.

Kabızlık Neden Olur?

Kabızlığın hayat tarzı ve beslenme düzeniyle alakalı birçok sebebi olabilir. Bunun dışında diyet sırasındaki besinler ve günlük yaşam aktivitelerindeki değişiklikler de diyette kabızlık oluşumuna sebep olur. Beslenme sırasında yeterli sayıda lifli besin ve sıvı alınmaması da diğer bir nedendir. Kabızlık yapan yiyecekler şunlardır: 

  • Beyaz ekmek, 
  • Alkol,
  • Kafein, 
  • Patates,
  • Muz,
  • Sürekli katı ve kuru gıda tüketilmesi.

Aktif olmayan bir yaşam tarzı ya da tuvalet isteğine direnmek de kabızlığa yol açabilir. Stres de belli başlı nedenlerdendir.

Laksatiflerin veya müshillerin uzun süre kullanılması kabızlığa yol açar. Güçlü ağrı kesiciler, antidepresanlar, içerisinde kalsiyum ya da alüminyum olan antacid ilaçlar ve demir hapları da kabızlığa sebep olabilir. Bazı yemek bozuklukları, gebelik, sindirim sistemi bozuklukları, kas problemleri, irritabl barsak sendromu, parkinson hastalığı veya multipl skleroz gibi nörolojik bazı sorunlarla az çalışan tiroid, hipotiroidzm gibi problemler kronik kabızlık sendromlarının görülmesine neden olur.

Kabızlık Belirtileri

Kişinin tuvalete çıkma sayısında azalma görülüyorsa, tuvalet esnasında zorlanma hissi mevcutsa, küçük veya sert dışkı çıkarıyorsa bu rahatsızlığın belirtileri göstermeye başlanmış demektir. Ayrıca tuvalet sonrasında kişide bağırsaklarının tamamen boşaldığına dair bir hissiyat yoksa ve göbek şişkinliği devam ediyorsa, rahatsızlığın başladığını söylemek mümkündür.

Bunların yanında bağırsakların boşalması için göbek veya karın bölgesine baskı uygulama ya da parmakla destek alma ihtiyacı doğduğu durumlar da belirtiler arasında yer alır. Ani gelişen kabızlığın dışında kramp, gaz çıkarılamaması ya da karın ağrısı hissi bulunuyorsa ve tuvalete çıkılamıyorsa acilen doktora gidilmelidir.

Kabızlığın yeni başlamasıyla alınan önlemler yeterli değilse ve dışkıda kan görülüyorsa uzmana görünmek en doğru adımdır. Bunların yanında istemsiz kilo kayıpları ve şiddetli, ağrılı bağırsak hareketleriyle beraber dışkı boyutunda, şeklinde ve kıvamında değişiklik varsa yine doktora danışılmalıdır.

Uzun süren rahatsızlıklar için doktora başvurulduğunda, doktor bazı testler önerecektir. Bu testler, rahatsızlığın nedenini daha iyi bulmaya yardımcı olur. Testlerden bazıları şunlardır:

  • Biyokimyasal ve hormonal kan testleri,
  • Makat kaslarının kontrolü için yapılan testler,
  • Atıkların bağırsaklarda nasıl ilerlediğini görmek için yapılan testler,
  • Kolon tıkanıklığının kontrolü için yapılan kolonoskopi.

Bu testler dışkının özelliklerini, bağırsak hareketlerini, diyet ve kabızlığa neden olan diğer faktörlerin kayıtlarını tutmak için bir tedavi yönteminin geliştirilmesine yardımcı olur.

Kabızlık Tehlikeli Midir?

Kabızlık belirtileri ciddi bir rahatsızlığı işaret ediyor olabilir ve buna bağlı olarak acilen bir doktor kontrolü gerektirebilir. Kabızlığın tehlikeli olup olmadığını aşağıdaki belirtilerden anlamak mümkündür.

  • Acı veren karın krampları ve tuvalete gidildiğinde aşırı, kusmaya sebep olabilen rahatsızlıklar.
  • İlaç kullanılmadığı takdirde tuvalete çıkılamayan gün sayısının yedi gün ve üzerinde olması.
  • Dışkıda kan görülmesi.
  • İshal ile kabız olma arasında sürekli gidip geliyor olmak.
  • Dışının şekli (Çok ince olması).
  • Ani kilo kayıpları.

Kabızlığın başka bir riski de hemoroid oluşumudur. Eğer tuvalete gitme konusunda kendinizi sürekli zorluyorsanız bağırsaklarınıza ciddi zararlar veriyorsunuz demektir. Eğer anüsünüzde bir kan veya anormallik görürseniz acil olarak doktorunuza başvurmalısınız.

Yenidoğan ve 2 aylık bebeklerde kabızlık sıklıkla görülebilen bir durumdur. Katı gıdalara geçmek ve anne sütü ile beslenen bebeklerde annenin kabız olması bunu tetikleyebilir. Peki, bebeklerde kabızlığa ne iyi gelir? Bu soruya verilebilecek en iyi cevap, bebeğe verilen besinlerin gözden geçirilmesi olacaktır. Muz, havuç, kola, çay, elma gibi besinler aşırı tüketiliyorsa bunlardan bir süre uzaklaşılmalıdır. “Çocuklarda kabızlığa ne iyi gelir?” sorusuna ise şu şekilde öneriler verilebilir:

  • İyi bir tuvalet alışkanlığı sağlanması.
  • Her bir öğünün ardından tuvalete çıkma.
  • Sıvı tüketiminin yoğunlaştırılması,
  • Lifli gıda tüketilmesi.

Hamilelikte Kabız Olma

Hamilelikte kabızlık sorunlarının görülmesinin nedeni, annenin beslenme düzeninde yaptığı değişikliklerle ilgili olabilir. Bunun asıl sebebini anlamak için annenin hamilelik döneminin ayrıntılı bir tahlilini doktoruyla paylaşması gerekir. Anne, doktor kontrolünde kabızlığa iyi gelen çaylar da içerebilir. Bunlar; rezene, sinameki, elma, karahindiba, biberiye, ısırgan otu gibi çaylardır. “Şiddetli kabızlığa ne iyi gelir?“ sorusuna bu gıdalar örnek verilebilir.

Süt veya yoğurt kabızlık yapar mı? Bu sorulara, çok fazla ve düzensiz tüketildiği takdirde “evet” cevabını verebiliriz. Sütte ve yoğurtta yer alan bazı maddeler kabızlığı tetikleyebilir. Bu nedenle söz konusu rahatsızlık ile sık sık karşılaşanlar bunların tüketimine dikkat etmelidir. Söz konusu ürünler, genellikle laktozsuz tercih edilmelidir.

Kabızlığa iyi gelen çorba ise sebze çorbasıdır. Ayrıca kuru erik ve kuru kayısı kaynatılarak içilmesi de kabızlığı önlemeye yardımcı olur. Buraya tıklayarak, sizler için ele aldığımız diğer hastalıklar ve tedavilerine yönelik bilgilere ulaşabilirsiniz.

Mücteba Gündüz

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD

Yazı Sayısı: 343

Profili Gör

Bizimle İletişime Geçin!

Sizlere daha fazla bilgi verebilmek için bizimle iletişime geçin.

Teşvikiye Mh. Sezai Selek Sk.

Tayman Ap. No:16 D:7 Şişli,İstanbul,TR