Laktoz İntoleransı

Laktoz intoleransı, laktoz içeren bir yiyecek veya içecek tükettikten sonra şişkinlik, ishal ve gaz gibi sindirim semptomlarıyla ortaya çıkar. Laktoz şekeri, dondurma veya peynir gibi süt ve süt ürünlerinde doğal olarak bulunur.

Laktoz hassasiyeti olan bireylerdeki sindirim semptomları, laktozun bağırsaktaki yetersiz emilimi sonucunda kendini gösteremeye başlar. Laktoz emilim bozukluğu, küçük bağırsağınızın yediğiniz veya içtiğiniz laktozu hazmedememesi ya da parçalayamaması durumudur.

Laktoz emilim bozukluğuna sahip herkes, laktoz tükettikten sonra sindirim rahatsızlığı semptomları göstermez. Laktoz intoleransı olan birçok kişi, herhangi bir semptom göstermeden de laktoza hassasiyet taşıyabilir. Bazı kişilerse belirti göstermeden önce laktozu belirli oranlarda tolere edebilir.

Laktoz intoleransı, süt alerjisinden daha farklıdır. Laktoza duyarlılık duyan bir kimsenin aksine süt alerjisi bulunan bireyin rahatsızlığı, bağışıklık sistemi kaynaklıdır.

Laktoz İntolerans Nedir?

Laktoz intoleransı, vücudunuz laktozu parçalayamadığında veya sindiremediğinde ortaya çıkar. Doğal bir şeker olan laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunur.

Laktoza duyarlılık, küçük bağırsağınız laktaz olarak adlandırılan sindirim enzimini yeterli sayıda salgılayamadığında oluşur. Laktaz, besindeki laktozu parçalar ve böylece rahatlıkla laktozlu ürünleri tüketebilirsiniz. Laktoz hassasiyeti bulunan bireyler ise süt ve süt ürünleri tüketiminden sonra rahatsız edici belirtiler yaşarlar. Bu belirtiler arasında en çok karşılaşılan 3 rahatsızlık ise şunlardır:

•   Şişkinlik
•   İshal
•   Gaz

Laktoz intoleransı, süt veya süt ürünleri alerjisi ile aynı değildir. Besin alerjileri, belirli bir yiyeceğe tepki gösteren bağışıklık sisteminiz tarafından tetiklenir. Laktoz intoleransının aksine besin alerjisi semptomlar arasında kızarıklık, döküntü, hırıltılı solunum ve kaşıntı vardır.

Bir şeye alerjiniz varsa bunun en küçük taneciği dahi alerjik reaksiyonlara yol açar. Laktoza duyarlılığı olan bireyler ise herhangi bir sorun yaşamadan belirli oranlarda laktoz tüketebilir. Yine de bu durumun kişiden kişiye değişiklik gösterebileceğini hatırlatmakta fayda var.

Laktoz İntoleransı Neden Olur?

Vücut, laktaz adı verilen bir maddeyi kullanarak laktozun sindirimini sağlar. Laktaz, laktozu kan dolaşımında kolaylıkla emilen, glukoz ve galaktoz olarak bilinen iki şekere ayırır. Laktoz hassasiyeti olanlarda yeterli derecede laktaz üretilmez. O nedenle laktoz, bakteri tarafından fermente edildiği sindirim sisteminde kalır.

Bu da laktoza duyarlılık duyanların semptomlarını ortaya çıkarır ve çeşitli gaz üretimine yol açar. Bedeninizin neden yeterli miktarda laktaz üretemediğine bağlı olarak laktoz intoleransı geçici veya kalıcı olabilir. Çoğunlukla yetişkin bireylerde bu intolerans durumu, kalıtsaldır ve hayat boyu sürebilir. Küçük veya genç yaştaki çocuklarda ise laktoza hassasiyet, sindirim sisteminde meydana gelen bir enfeksiyon kaynaklı olup birkaç hafta içinde geçebilir.

Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Laktoz intoleransı, vücudunuzun laktozu hazmedemediği yaygın bir sindirim rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlığa sahip olduğunu düşünen kişiler ise laktoz intoleransı belirtileri konusunda meraklanmaya başlar.

Laktoza duyarlılık nedeniyle oluşan belirtiler, genellikle laktoz içeren yiyecek veya içeceğin tüketildiği birkaç saat içerisinde gelişmeye başlar. Bu semptomlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

•   Gaz çıkarma
•   İshal
•   Karında şişkinlik
•   Mide krampları ve ağrıları
•   Karın guruldaması
•   Hasta hissetmek

Semptomların şiddeti, ne kadar laktoz tükettiğinize bağlı olarak değişecektir. Bazı kişiler, herhangi bir belirti göstermeden bir bardak süt içebilirken bazıları çay veya kahvede bile küçük miktarlarda süt tüketemez.

Laktoz intoleransındaki belirtilerle başka rahatsızlıkların belirtileri benzeyebilir. Bu nedenle hayatınızdan ve beslenme düzeninizden süt ve süt ürünlerini çıkarmadan önce kesin bir teşhis için hekiminize görünmeniz gerekir.

Yukarıda sayılan semptomlar aşağıdaki 2 hastalığın da habercisi olabilir:

•   Huzursuz bağırsak sendromu

Sindirim sistemini uzun süreli olarak etkileyen bir rahatsızlıktır.

•   Süt proteini intoleransı

Laktoz intoleransı ve süt alerjisiyle sık sık karıştırılan süt proteini intoleransı, ineklerden sağılan sütteki proteine karşı oluşan bir ters tepkidir.

Hekiminiz laktoza hassasiyet taşıdığınızı düşünüyorsa iki hafta boyunca laktoz içeren ürünleri kesip semptomların takibini yapmanız önerilir.

Laktoz İntoleransı Bebeklerde Görülür mü?

Erken doğmuş bebeklerin gelişimsel laktaz eksikliği olarak adlandırılan bir çeşit laktoz intoleransı yaşaması muhtemeldir. Bu rahatsızlık, genellikle doğumdan sonra yalnızca kısa bir süreliğine devam eder. Erken doğmuş bebeklerin çoğu, laktaz yetersizliği geçtikten sonra laktoz içerikli mamaları ve anne sütünü tüketebilmektedir.

Doğuştan laktaz yetersizliği ise anne sütünde veya mamalarda bulunan laktozu parçalayamama durumudur. Doğuştan gelen bu laktaz eksikliği nadir de olsa bazı bebeklerde görülmektedir. Anne ve babadan gelen genler, bu rahatsızlığın gelişmesinde rol oynar. Bu yetersizlik durumu, laktozsuz besinler sağlanmazsa intoleransa sahip bebekte ağır bir ishale neden olur. Aynı zamanda ciddi bir sıvı ve kilo kaybıyla da sonuçlanır.

Laktoz İntoleransı Olan Kişiler Ne Yememeli?

Laktoz intoleransı yüzünden yaşam kalitesi düşen bireylerin uzak durması gereken belli başlı yiyecekler vardır. Bunları “günlük ürünler” ve “hazır yiyecekler” olarak ayırabiliriz.

Laktoza duyarlılık sıkıntısı yaşıyorsanız tüketmemeniz veya az miktarlarda tüketmeniz gereken günlük ürünler:

•   Süt — hem inek hem keçi sütü
•   Peynir — özellikle krem peynir, süzme peynir ve mozarella peyniri gibi yumuşak peynirler
•   Tereyağı
•   Yoğurt
•   Dondurma ve dondurulmuş yoğurt
•   Ayran
•   Krema
•   Kremşanti

Laktoz hassasiyeti yaşayanların yine aşağıdaki gibi bazı hazır gıdaları tüketmemesi daha iyi olacaktır:

•   Krema veya peynirden yapılmış soslar, çorbalar ve yemek sosları
•   Ekmek
•   Unlu mamulleri ve tatlılar
•   Kremalı sebzeler
•   Çikolata ve şekerleme de dâhil olmak üzere şekerler
•   Kahvaltılık gevrekler
•   İşlenmiş et – sosis, pastırma, sucuk ve salam dâhil
•   Hazır çözünebilir kahveler
•   Salata sosları
•   Aromalı patates cipsleri

Laktoz İntoleransı Nasıl Geçer?

Laktoz hassasiyeti tedavisi, tamamen laktoz intoleransının neden ortaya çıktığına bağlıdır. Eğer yaşadığınız laktoz intoleransı geçici laktaz sıkıntısından veya doğuştan gelen laktaz yetersizliğinden kaynaklanıyorsa herhangi bir tedavi, küçük bağırsağınızın salgıladığı laktaz miktarını yükseltemez. Belirtiler, yalnızca doktorunuzun beslenme düzeninizi değiştirmesiyle kontrol altına alınabilir.

Laktoz intoleransınız, küçük bağırsağınızdaki bir yaralanmadan dolayı geliştiyse doktorunuz bu yarayı tedavi edebilir. Gerekli tedaviden sonra ise laktozu tolere etmeye başlarsınız. Bazı yeni doğmuş bebeklerde de laktoz intoleransı görülür ancak genelde herhangi bir tedaviye gerek kalmadan bebek büyüdükçe laktoza duyarlılık da geçer.

Laktoz İntoleransı Diyeti Nasıl Yapılır?

Süreç aylar alabilir ancak altta yatan belirli bir neden dolayı laktoza hassasiyet taşıyorsanız rahatsızlığı tedavi etmek, vücudun laktoz sindirimi yetisini tekrar kazanmasını sağlar. Duyarlılığınızın nedeni başka bir konuya bağlıysa az laktozlu ürünleri için bir besin planlaması yapmak, laktoz intoleransı yüzünden yaşadığınız sıkıntıları en aza indirgeyecektir.

Beslenme düzeninizde laktoz miktarını azaltmak için:

•   Süt ve diğer günlük ürünlerin tüketimini kısıtlayın
•   Günlük ürünleri öğünlerinize küçük miktarlarda dâhil edin
•   Laktozu azaltılmış dondurma ve süt tüketin
•   Laktozun parçalanması için sütünüze laktaz enzimi tozu veya sıvısı koyun

Laktoz İntoleransı Olanlar Süt İçebilir mi?

Laktoz intoleransı deyince en çok duyduğumuz soru “Peki ama hiç süt içemez miyim?” oluyor.

Cevap ise laktoz duyarlılığınız varsa sanılanın aksine süt içebilirsiniz. Kendinizi sütten tamamen mahrum etmenize gerek yok. Laktoz intoleransına sahip insanların da sevdikleri günlük yiyecekleri laktozsuz veya laktozu azaltılmış şekilde tüketebilmesi mümkün. Böylelikle süt, peynir ve yoğurtta bulunan besin maddelerinden de yararlanabileceksiniz. Yapılan araştırmalar, içeceğiniz bir bardak sütün laktoza duyarlılığı olan bireyler tarafından tolere edilebileceğini ortaya çıkardı.

Laktozsuz süt, içerisindeki laktoz şekerinin çıkartıldığı gerçek bir günlük üründür. İşlem ise oldukça basittir. Süt imalatı yapanlar, laktozu etkisiz hâle getirmek için laktaz enzimini eklerler. Bu sayede normal bir sütte bulunan dokuz temel besin ögesini laktozsuz bir sütten de alabilirsiniz.

Laktoz İntoleransı Olanlar Ayran İçebilir Mi?

Laktoz intoleransı olan kişilerin sorduğu bir başka ortak soru da “Laktoz intoleransım varsa ayran içebilir miyim?” oluyor. Cevap ise evet, laktoza duyarlılığınız varsa ayran içebilirsiniz. Ayrandaki laktoz, laktoz intoleransını tetikler. Bunun da üstesinden tıpkı sütte olduğu gibi laktozsuz veya laktozu azaltılmış ayran tüketerek gelebilirsiniz